- қайыс жүген
- (Монғ.) өрілмей қайыстан жасалған жүген
Қазақ тілінің аймақтық сөздігі. - Алматы: « Арыс» баспасы. Ғ.Қалиев, О.Нақысбеков, Ш.Сарыбаев, А.Үдербаев. 2005.
қайыс жүген
Смотреть что такое "қайыс жүген" в других словарях:
қайыс — айыл. Жалпақ қайыстан жасалған айыл; тартпа. Қ а й ы с а й ы л көбінесе қайыс таспадан жалпақтап тілініп, қабатталып жасалады (Қаз. этнография., 1, 99). Қайыс бұттанды. Бұты қайысша созылды. Бекіністің әумесер әскері болса: жете алмаса да, арық… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қайыс — зат. Ашытқы жағу не химиялық өңдеу арқылы немесе механикалық жолмен жаншылып иленген тері. Қатып қалмас үшін оған майлы заттар сіңіріледі. Қайыс сиыр, түйе т.б. терісінен жасалады. Қайыстың жұмсақтығы одан үзілмейтін әрі созылмалы бұйымдар… … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
жүген — зат. Ер тұрман әбзелі. Жүгенді қайыстан жасайды. Ауыздығы мен тізгіні арқылы ат басын ырыққа көндіру үшін қолданылады. Жүгеннің өрме жүген, қайыс жүген деген түрлері бар. Өрме жүген таспадан өріледі, ол қайыс жүгеннен мықтырақ келеді … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
былғары — жүген. Астына қайыс салып, былғарыдан жасалған жүген. Б ы л ғ а р ы ж ү г е н д і астына қайыс салып тігеді (Шаңырақ, 34). Әбзелге қатысты деректерде өрме жүген, б ы л ғ а р ы ж ү г е н, қайыс жүген, түйме жүген, шытыралы жүген, шашақты жүген… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
түйме — зат. т а б у. Жылан. –Тарт әрі! –Ата, бұл шақпайтын жылан. Атама, құрғырыңның атын. Т ү й м е де (Ж.Алтайбаев, Таңд. шығ., 239). Түйме жүген. Қайыстан түйіліп жасалған жүген. Әбзелге қатысты деректерде өрме жүген, былғары жүген, қайыс жүген, т ү… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
пілтелі — мылтық. Пілтесіне от қою арқылы атылатын мылтық. Олардың арасында п і л т е л і м ы л т ы қ, күміспен әшекейленген қайыс жүген көзге түсетін (Ж.Бейсенбаев, Жасын тағдыр., 46) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
өрме — айыл. Тілінген таспадан өріліп жасалған айыл, тартпа. Егер қайыс таспадан тілініп, өріліп жасалса ө р м е а й ы л, жіптен жасалса – құр айыл атайды (Қаз. этнография., 1, 99). Ел ішінде түйенің шудасынан немесе ешкінің қылынан есіп жасайтын… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
сағалдырық — зат. Аттың сағасына дәл келетін жүгеннің астыңғы жағынан тартып байлап қоятын қайыс бау. Сағалдырық ат басынан жүген мен ноқта сыпырылып түсіп кетпеу үшін керек. Сағалдырық бауының бір ұшы жүгенге бекітіледі де тоға арқылы жалғастырылады. Күміс… … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
сыдырғыш — (Қост., Жанг.; Шығ.Қаз., Зайс.; Монғ.) сыдырғы аспап – қайыс таспаның шетін тегістейтін сыдырғы. С ы д ы р ғ ы ш өрімшелерде болады. Олар таспаны с ы д ы рғ ы ш п е н тегістейді, ол тегістелген таспалардан әр түрлі нәрселер (жүген, қамшы, т.б.)… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
