әйдік — 1 (Ақт.: Ырғ., Қараб.; Рес., Орын.; Қ орда: Қарм., Арал, Сыр.; Қост.: Об., Жанг., Фед.; Жезқ., Ұлы.; Көкш., Чкал.; Қарақ., Тақт.) үлкен, зор. Қопаның ішінде бір ә й д і к өгіз жүр (Ақт., Ырғ.). Ол да бір ә й д і к ақын екен (Рес., Орын.). Ол ә й… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
жабан — 1 Қ орда., Арал; Жамб., Шу; Қарақ.) жайылымға жақсы, бетегелі, от жер. Шөп шаппаған жылы малды қыстай ж а б а нғ а бағып шығамыз Қ орда., Арал). Малды ж аб а н ғ а жайса қыстан күйлі шығады (Қарақ.) 2 (Гур., Есб.) тепсең. Ж а б а н жерге қону… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
жекеме-жеке — (Гур., Маңғ.; Түрікм.: Таш., Көнеүр., Тедж., Байр.; Қарақ.) жекпе жек. Сәлім ж е к е м е ж е к е келгенде бәріне де бой бермейтін еді (Гур., Маңғ.). Темірге еш жан ж е к е м е ж е к е келе алмайды (Түрікм., Таш.). Думбауыл деген бір жайсаң ж е к… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
құлтаз — (Монғ.) үстелге жабатын сырлы жамылғы, клеенка. Қ ұ л т а з д ы жайсаң болады (Монғ.). [Монғолша хулдаас желімтек (сырлы мата, сырлы қағаз) (Б. Баз., Монғ. қаз. тілі, 187)] … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
мың жусан — (Көкш., Қ ту; Павл., Ерт.) жусанның аласа түрі. Қойды м ы ң ж у с а нн ы ң көп жеріне жайса, семіргіш келеді (Көкш., Қ ту) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ниеті кепкен — (Тау., Қош.) ниеті жаман, ниеті құрыған. Оның өзі бір н и е т і к е пк е н жайсаң еді (Тау., Қош.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
өшесу — (Тау., Қош.; Монғ.) өштесу. Сол екі жайсаң бір бірімен қатты ө ш е с к е н екен (Тау., Қош.). Бірін бірі сынап ө ш е с і п кетті. Жоқтан өзге нәрсеге ренжісіп ө ш е с і п алды (Монғ.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
шоқат — 1 Қ орда., Арал) төбешік, төбешік құм. Малыңды ана көрінген ш о қ а т т а н асырып жайсаңшы Қ орда., Арал). Аракідік шеңгелді ш о қ а т т а р да кездесіп қалып отырады (Ө. Қан., «Жұлдыз», 1988, №4, 96) 2 (Қ орда: Қарм., Сыр.) екі үш арбалық… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
бет — алдыңыздан жарылқасын! Құдай оңғарсын, сәтін берсін! Жолы да, атағы да үлкен Ғафаңа (Ғафу): Б е т а л д ы ң ы з д а н ж а р ы л қ а с ы н! дедім (Қаз. әдеб., 15.06.1973, 2). Бетке күйе жағу. этногр. Күнәлі адамға тағайындалған жазаның бір түрі. Б … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
білістіру — білістір етістігінің қимыл атауы. Жақсыны жайсаңға, өнерліні өнерпазға таныстыру, б і л і с т і р у міндетім деп ұғатын Сәбең (Қаз. әдеб., 19.04.1974, 3) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
