Қазақ тілінің аймақтық сөздігі. - Алматы: « Арыс» баспасы. Ғ.Қалиев, О.Нақысбеков, Ш.Сарыбаев, А.Үдербаев. 2005.
құлақ — I зат. Күмбездің сәндік үшін төрт бұрышына биік етіп орнатылған текшеліктер. ≈ Әкесінің күмбезінің төрт бұрышына да қ ұ л а қ жасатыпты. II зат. Опырмалы мылтықтың пестонға от беретін тетігі, шаппасы, қайырмасы. Алдыңғысы мылтығының қ ұ л а ғ ы н … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
монданақ — (Алм., Шел.) жастардың той думандағы ойыны. Қазіргі жастар м о нд а н а қ т ы өте жиі жасайды (Алм., Шел.). Отырғандар тізерлеп: – Әне кетті м о н д а н а қ, міне кетті м о н д а н а қ, – деп, ортадағы жігіт сырт айнала бергенде, оны соғып қалып … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
көз — … 2. Аттың шашасының жоғарғы жағына сіңір мен сүйектің арасына жиналған сары су. «К ө з» екі қалтадан тұрады. Томпайған ісікке үшкір бізді тықсаңыз сары су ағып кетеді (Алматы ақшамы, 13. 11. 1991, 3). Көз аңғалағы. Көз орналасқан бас сүйек… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
бет — алдыңыздан жарылқасын! Құдай оңғарсын, сәтін берсін! Жолы да, атағы да үлкен Ғафаңа (Ғафу): Б е т а л д ы ң ы з д а н ж а р ы л қ а с ы н! дедім (Қаз. әдеб., 15.06.1973, 2). Бетке күйе жағу. этногр. Күнәлі адамға тағайындалған жазаның бір түрі. Б … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
аңызғақ — 1 (Сем.: Абай, Шұб.; Гур., Маңғ.; Рес., Орын.) аңызақ. Жауын аз болып, а ң ы зғ а қ жел соғып кетті (Сем., Абай). Бүгін күн а ң ы з ғ а қ, үйткені мынау қызыл жел әрі ыссы, әрі күшті, құрғақ соғып тұр (Гур., Маңғ.). Жазды күні ыссық жел соғады,… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
атқақтау — (Орал: Казт., Чап.) жүректің қатты соғуы, лүпілдеуі. Әлгінде бастан кешкенім қайта есіме оралып, жүрегім а т қ а қт а п кетті (Қ. Қар., Алт. ізд., 201) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ауа — 1 (Гур., Маңғ.) әуе, аспан 2 (Орал: Жән., Орда, Чап.; Гур., Маңғ.; Рес.: Волг., Сарат.) оқиға, көтеріліс; қозғалыс. Бисен Жанекешев совет өкіметінің алғашқы орнаған кезінде ақтарға қарсы а у а бастады. Өз кезінде ханға қарсы Исатай да а у а… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қушікеш — (Сем.: Абай; Тау., Қош.; Монғ.) қу тілді, күлдіргі. Біздің атай қ у ш і к е ш кісі (Сем., Абай). Темірбектен бұрын бұл сөзді қ у ш і к е ш, ойына келгенді бетің жүзің демей айта салатын Жарқын іліп әкетті (М. Құл., Таң. шығ. 17). Өнер тойы… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
сүлкін түсу — (Монғ.; ҚХР) ұнжырғасы, еңсесі түсу. Үйден жүгіре шыққан Балдан біраздан кейін с ү л к і н і т ү с і п, қайта оралған соң, Қотырақ ағам аттанып кетіпті (С. Тәу., Ақыр Жән., 344). Көңіл күйі жабырқау, с ү л к і н і т ү с к е н ол ешкіммен де тіл… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
сыпа — 1 (Қ орда: Шиелі, Арал, Сыр., Жал., Қарм., Қаз.; Жамб.: Шу, Св., Жам.; Шымк.: Шәу., Түлк.; Қост., Жанг.; Қар., Қарқ.) сыпайы. Өзің бір с ы п а бала екенсің, шырағым, әңгімеңді айта бер Қ орда., Шиелі). Менің мына балам с ы п а болады екен, с ы п… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
