Қазақ тілінің аймақтық сөздігі. - Алматы: « Арыс» баспасы. Ғ.Қалиев, О.Нақысбеков, Ш.Сарыбаев, А.Үдербаев. 2005.
суықбас — зат. Ешкімге жаны ашымайтын, мейір шапағаты жоқ. Ашушаң, с у ы қ б а с, дөрекі мінез, тоңмойын, ұрысқақ адам – жан дүниелері ақаулы, кінаратты адам (А.Нүсіпоқасұлы.., Ағаш бесік., 1, 93). «Балаға, сірә, с у ы қ б а с шығармын» деп күдіктенуші еді … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
суы бөлек — (Ақт., Ырғ.; Қ орда, Арал) ауылы, елі басқа, бөлек. Ана жігіттердің де с у ы б ө л е к қой, ет піскен кезде, оларды да шақырып қой (Ақт., Ырғ.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
жауһар — зат. көне. 1. Құрыш болаттан отқа қыздырмай (суықтай) соққан қылыш. Олар қылыштың темірін отқа қыздырмай, «суықтай соғу әдісімен» «ж а у һ а р» деп аталатын атақты Шам шәһарының құрыш болатын соғып шығарады (В. Ян, Шыңғыс хан, 51). 2. ауыс. Өте… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қарабас — I зат. зоол. Қоңыржай аудандарында тіршілік ететін, басы қара әнші құс (славка). Қ а р а б а с – торғайдай ғана кішкене құс. Ол өзінің басындағы бас киім сияқты қара қауырсындары үшін осылай аталған (Құстар, 88). II зат. Қаратау аңғарынан тұрақты … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
өткел — (Переправа) әскерлердің су бөгеттерінен (өзендерден, каналдардан, көлдерден, шығанақтардан, бұғаздардан, су қоймаларынан және т.б.) өтуі; су бөгеттерінің өтуге арналып жабдықталған тұсы. Қарсыластың басып алған жағалауына әскердің өтуі соғыса өту … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
Субстанция — (лат. substantіа – мән, негізде жататын бірдеме) – объективтік реалдылықты өзіндік дамуының барлық формаларының ішкі бірлігі аспектісінде білдіретін философиялық ұғым. Үздіксіз өзгеретін қасиеттер мен жағдайларға қарағанда субстанция өзгермейді,… … Философиялық терминдердің сөздігі
жарма — 1 (Қарақ.) жүгеріні ірілеу жарып істеген сұйық тамақ. Ж а р м а д а н басқа не тамағың бар? (Қарақ.) 2 (Шымк., Қызылқ.; Қ орда: Жал., Арал; Қост., Жанг.; Қарақ.; Ақт., Ырғ.) үлкен арық. Биыл ж а р м а н ы ң суы тапшылау, аз болып тұр (Шымк.,… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
көк — … 2. ауыс. Шар болаттан жасалған, асыл; сапалы д.м. Мыс.: көк найза, көк сүңгі, көк кіреуке, көк семсер, көк сауыт т.б. Сүбедей баһадүр мен Жебе ноян жас батырларға арналған орданың рәсімді сыйлығы – болат дулыға, к ө к кіреуке сауыт, наркескен… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қызыл — I зат. г е о г р. Топырағы, тасы қызғылттау жер. – Жоқ, сері аға, адасып кетерсіз, бұл арада шоқ қ ы з ы л д а р көп, бір бірінен айнымайды (С.Жүнісов, Ақан сері 2, 303). Ол «Бұзау өлген» қ ы з ы л ы н а шыға беріп, бұйдасын іріккен… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қорғаныштық қару-жарақ — (Защитное вооружение) ұрыс кезіндегі қорғаныштық құралдар. Оқатар қару кең қолданғанға дейін Қ.қ ж., негізінен, лақтыратын және суық қарудан қорғану үшін қолданылды. Оған жататындар: бас киімдер (дулыға, ерихонка, жез телпек); дене сауыт сайманы… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
