суы — (Гур.: Маңғ., Шевч.) қонысы, жайлайтын, мекендейтін жері. Ол жер әу баста біздің нағашыларымыздың с у ы (Гур., Шевч.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ыза суы — Жер астынан шығатын ылғал, су … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
барқынды жер — (Сем.: Абай, Шұб.) шөбі шүйгін, суы мол, малға жайлы, отты жер. Бақанас маңы б а р қ ы н д ы ж е р ғой (Сем., Шұб.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
тас — I Тас барақ. Тастан қалап, араларын лаймен байланыстырып жасалған барақ (үй). Құтлық қаған Бөрілі таудың отын суы мол, күнқақты қойнауының бірінен т а с б а р а қ салдырып, қаған ордасы мен өзінің қосшыларын, қызметшілерін сонда қоныстандырған… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
беріш — 1 (Жамб., Шу) шикі. Әкелген дарбызыңның бәрі аппақ б е р і ш екен (Жамб., Шу) 2 (Рес., Астр.) көксерке тұқымдас балық 3 Қ орда., Қарм.) тізе беріші, жер соғары, төс табаны. Түйе шөккенде жайлы орналасуына таяныш болатын аяқтары мен төсіндегі жер… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
лоңқа — зат. мед. Суық тиіп ауырғанда қыздырып алып, денеге төңкеріп қою арқылы суықты сорғызатын банкі. Суық тиіп ауырғанда арқаға л о ң қ а (банкі) төңкеру де тиімді. Сол қолмен л о ң қ а н ы, оң қолымен жанған мақтаны қысқашпен ұстап, әрқайсысының… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
балқаш — 1. (Рес., Орын.) батпақ, сазды жер. Екі ауылдың арасында бір б а л қ а ш т ы жері бар, машиненің өтуі қиын… (Орын., Ад.). 2. (Көкш.: Щуч., Еңб.) оттығы, суы мол, көк майса. Мынау бір б а л қ а ш жер екен! (Көкш., Щуч.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
томар — 1 (Қост., Семиоз.) кішкене тайыз көлшіктер. Т о м а р д ы ң суы қысы жазы құрғамайды (Қост., Семиоз) 2 (Сем.: Көкп., Ақс.) өркеш өркеш, ойдым ойдым жер. Мына жер т о м а р л ы жер екен, ат жарысына қолайлы бола қоймайды (Сем., Ақс.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
шыны — I сын. Жүрекке тиетін (май), күшті. Түйенің еті тығыз, майы ш ы н ы келетіндігі де сол тұзды шөптерден болса керек (Ш.Ерманов, Мәңгі жастық, 65). Алтынтіс теріскей жерінің шөбі шүйгін екенін, қара отқа жайылған малдың еті ш ы н ы келетінін, жесең … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
жылым — 1 (Қ орда: Арал, Қарм., Шиелі, Сыр.; Қарақ.) теңізге салатын ұзындығы 1000, көлденеңі 500 метрдей үлкен ау. Ж ы л ы м тарту бұл жерде үлкен науқан Қ орда., Қарм.). Ж ы л ы м қыста да, жазда да салынады. Ж ы л ы м ғ а 10 15 адам керек (Қарақ.).… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
