Қоғамтану — 1) зерттеу пәні тұтас қоғам және оның әртүрлі өлшемдері, сфералары, құбылыстары, процестері, деңгейлері, кезеңдері, формалары, түрлері және т.с.с. болатын адам танымының негізгі үш (табиғаттану және техника білумен қатар) «бағанның» («ствол»)… … Философиялық терминдердің сөздігі
басқадай — 1. (Сем.: Шұб., Ақс., Көкп.) басқаша, өзгеше. Біз картопия десек, оны Зайсанда б а с қ а д а й айтады (Сем., Шұб.). 2. (Монғ.) тағы басқа. Мекемелер овощ өсіруді әжептәуір жүргізсе, сұмын орталығындағы ауыл үйлердің бірқыдыруы мал азығы үшін сұлы … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
деңгене — 1 (Жезқ., Ағад.; Сем., Абай) құрқұлақ, аштық кезінде тараған ауру. Д е ңг е н е болған адамның тісінің көк еті қанап, аяғын баса алмай, мешел боп қалады (Жезқ., Ағад.) 2 (Жамб.: Шу, Мер., Луг.; Қ орда, Қаз.; Қарақ.) серне, ортақтасып мал сойып… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
сүттәбере — (Түрікм., Көнеүр.) сүтке бөрттірілген тары – бөртпе. Қасым с ү т т ә б ер е н і қалдырмай жепті (Түрікм., Көнеүр.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
сұмын — (Монғ.) Монғолиядағы аймақтан кейінгі әкімшілік аумақтық бөлік, ауданмен шамалас. Өткен жылы жемшөп дайындау жөнінде с ұ м ы н н а н жарияланған жүлдені табындардың 40 проценті орындап, бірлестіктен жем шөп алмаған («Ж. өмір», 30.07.1985). 1940… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
шоңқай — (Орал, Қара.) қоға шөптің тамыры. Бұрын ел ашаршылық жылдарында ш о ң қ а й д ы жұмсатып, пісіріп азық қылып жепті (Орал, Қара.). Мұны Торғай елі атшоқай деп атайды, аштық жылдары атшоқайдан талқан, нан жасаған … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
делбетап — сын. Кіресілі шығасылы есі бар, мең зең, дел сал. Үйіне бас сұққанда, ол д е л б е т а п еді, үш төрт стакан арақты көмейге тастап алған соң, әжептәуір масайып, көсілді кеп (Н. Дәутайұлы, Аты жоқ., 468) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
зауым — сын. жерг. Әжептәуір, бір қауым, бірталай. Сол бетте етпеттей жер қауып з а у ы м мезгіл қимылсыз жатты да қалды (К. Ахметбеков, Ақдала, 2, 12) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
зәк — тартты. Дымқыл тартты, көгерді. Үй құрылыст арының қабырғалары з ә к т а р т ы п, ол да әжептәуір қиындық туғызып отыр (Қаз. әдеб., 21. 10. 1988, 3) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
сиректен — сиректе етістігінен жасалған ырықсыз етіс. Бірақ мұның алдындағы ұрыстарда Қайдаудың Алтын Ордадан алған өзіне жататын атты әскері әжептәуір с и р е к т е н і п қалған (І.Есенберлин, Алтын., 1, 167) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
