айыр

айыр
1
1. (Түрікм.: Красн., Тедж.) құдықтың басына қадалған қос ағаш, сол арқылы құдықтан су тартады. Құдыққа а й ы р үшін екі шалмен (қ.) жібергем (Түрікм., Красн.). 2. (Шығ.Қаз., Күрш.; Жамб., Шу; Талд., Гв.) аша, бақан. Бөренемнің әлсіздігінен тамыма а й ы р тіредім (Талд., Гв.)
2
(Түрікм.: Ашх., Небид., Красн.) өзгеше, айырмашылық. Қазақ тілі де а й ы р а у! (Түрікм., Ашх.). [Түрікменше айры (Рус.-туркм. сл., 1956); түр. айрық (Тур.-рус. сл., 1977, 83); чув. уйрам (Чув.-рус. сл., 1985, 509). Ертедегі түркі жазба ескерткіштерінде айруқ (Ат-тухфа, 263); айруқ (А. Курыш., ИЛТАС, 81); адрық (ДТС, 13)]
3
(Қар., Балқ.) бір ойықтан екінші ойыққа бөрегенді жылжытып отыратын құрал

Қазақ тілінің аймақтық сөздігі. - Алматы: « Арыс» баспасы. . 2005.

Игры ⚽ Нужна курсовая?

Смотреть что такое "айыр" в других словарях:

  • Айыр — Координаты: Координаты: 49°44′53″ с. ш …   Википедия

  • айырғыз — айыр етістігінен жасалған өзгелік етіс …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • айыр түйе — зат. Қос өркешті түйе. Түйе тұқымының бір түрі. Қазақ, қалмақ және монғол түйелері болып бөлінеді. Бұлардың ең көбі қазақ түйесі; ол қалмақ түйесінен кішілеу, монғол түйесінен ірірек. Қазақстанның әр облысында өсірілетін айыр түйе ірілігі жағынан …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • айыр ағаш — (Шығ.Қаз., Ү Н.) айыр. А й ы р м е н мал айдағаны несі, онымен шөп үйеді (Шығ.Қаз., Ү Н.) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • айыр түйе — Қ орда., Жал.) екі өркештің арасы екі кісі еркін орналаса алатын, екі өркешінің үлкендігі бір біріне шамалас келетін таза тұқымды түйе. А й ы р т ү й е л е р географиялық орнына қарай: Монғолиялық, Қазақстандық, Астрахандық (қалмақы), Орта… …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • айыр шалбар — айыр балақ …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • айырғызу — айырғыз етістігінің қимыл атауы …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • айыр тайлақ — Қ орда., Қарм.) таза нәсілді айыр бура мен айыр інгеннен туған қос өркешті, сымбатты, үлпек жүнді, көз қызығатындай тайлақ. Мұны кейбір аймақтарда әлі де «жампоз тайлақ» деседі. Мына т а й л а ғ ы ң а й ы р д ы ң жампозы екен, кітап ұстап,… …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • айыр бота — Қ орда., Шиелі) айыр түйелердің қос өркешті ботасы. Раушан а й ы р б от а с ы н жайылымнан жетектеп әкелді де, киіз үй көлеңкесіне байлай салды Қ орда., Шиелі) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • айыр қоспақ — Қ орда., Шиелі) өсетін жердің табиғатына, жергілікті тілдік қолданысына қарай қоспақтан айыр түйе түріне ауа бастаған қоспақ будан. Оның атасы – таза бура, енесі – мырза қоспақ …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • қайыр салу — (Гур., Маңғ.) қайыр ету. Не өзі киіп ішіп қызығын көрмеген, не ешкімге қ ай ы р с а л м а ғ а н байлар құр малды мыңдап айдағанына мәз болып дүниеден өткен (Гур., Маңғ.) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»