атыз

атыз
1. (Қ-орда: Сыр., Жал., Қарм., Қаз.; Қост.: Жанг., Аман.; Жамб.: Шу, Луг., Мер.; Ақт.: Ойыл, Ырғ.) қолдан суарылатын егістік жердің бір бөлегі. Әрбір а т ы з д ы ң көлемі ширек гектарға жақын болу керек Қ-орда., Сыр). Сона бір а т ы з қауынның су ішпей қалуы қырсық болды (Қ. Әбд., Тәт. қауын., 26, 36). Мына жатқан а т ы з д а р ғ а бүгін күні бойы су жіберіңдер (Ақт., Ойыл). 2. (Ақт.: Ойыл, Ырғ.) егіндік жерді бөліп-бөліп суаратын кішкене арық. Шығырдан шыққан су а т ы зғ а құяды (Ақт., Ырғ.). 3. (Жамб.: Шу, Мер., Луг.) жұқалап тартып кеткен жол. А т ы з ғып із тартып кет (Жамб., Шу). Арықтар мен а т ы з д а р д ы, тоғандар мен қоймаларды, бөгеттерді, жылғалар мен сағаларды ерсілі-қарсылы жөңкіліп есіп, ат үстінде жүрген сушылар да көп, еңбегі еш болған мұраптар да көп («Оңт. Қаз.», 30.07.1950, №153). 4. (Қарақ.) аңыз, егін егілген жер. Айдостың а т ы з д а р ы әлі жатса керек (Қарақ.)

Қазақ тілінің аймақтық сөздігі. - Алматы: « Арыс» баспасы. . 2005.

Игры ⚽ Нужен реферат?

Смотреть что такое "атыз" в других словарях:

  • атыз-арық — (Шымк., Шәу.) егін суаратын кішкене арықтар. Ертедегі түркі жазба ескерткіштерінде атыз екі арық арасындағы, егістік жер (ДТС, 67); атыз егістік жер, егін (С. Мал., ПДПМК, 91) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • атыз-жап — зат. Атыз және жап (үлкен арық) …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • атыз — зат. кәсіб. Егістік жердің тақта тақта етіп бөлініп, жан жағынан су ағып кетпестей ғып биіктеп қойған кішкене бөлшегі …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • атыз тарту — (Шымк., Шәу.) арықша тарту, жүйек тарту …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • бір атыз жер — (Шымк.: Арыс, Қызылқ.; Қ орда, Арал) ширек гектар жер …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • көк атыз — Қ орда., Қарм.) атыздағы күріштің дән алған кезі. Күрішіміз қазір к ө к а ты з болып, дән алып тұр Қ орда., Қарм.) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • жоя — 1 1. (Қ орда: Сыр., Жал., Арал) атыз, қауын қарбыз егетін жер. Дақыл егінді атызға (қ.) күллі овощты ж о я ғ а егеміз Қ орда., Арал). 2. (Түрікм.: Таш., Мары, Тедж.) мақта қатарларының арасындағы өзекшелер, жүйектер. Қауын, мақтаның ж о я л а р ы …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • әтіз — (Гур., Маңғ.) атыз. Егіннің ә т і з і (Гур., Маңғ.). қ. атыз …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • ақаба — зат. Суы ағып жатқан арық атыз бен тоғанды байлағанда қалған сарқынды су. Ақаба суын қарық арқылы ағызып аумағы шағын егістіктерді суарады. Егер бұл суды дер кезінде пайдаланбаса, жерге сіңіп, буланып, зая кетеді немесе борсып шалшыққа айналады.… …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • қитақ — зат. кәсіб. Суармалы егістік жүйесіндегі шағын атыз, тақта …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»