Қазақ тілінің аймақтық сөздігі. - Алматы: « Арыс» баспасы. Ғ.Қалиев, О.Нақысбеков, Ш.Сарыбаев, А.Үдербаев. 2005.
ауған түйе — Қ орда., Қарм.) 1. бөтен жерден мекенін ауыстырған түйе. 2. үстіне артылған жүк ұзақ жүрістен не о баста дұрыс артылмағандықтан, түйенің оң немесе сол қапталына қарай қисайып ауа бастауы. …Мен риза, Ғалия ау, өле өлгенше. А у ғ а н т ү й е… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
жауығу — (Сем.: Абай, Шұб.; Жамб., Қорд.; Қост., Аман.; Гур., Маңғ.) жау болу, өшігу, араздасу. Шыңғысхан мен Күшлік бір біріне өле өлгенше ж а у ы ғ ы п кеткен (Сем., Абай). Ілгері кезде қазақ қалмақтар ж а у ы ққ а н ел еді (Жамб., Қорд.). Сен біреуді… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
танап — 1. (Шымк., Сайр.) айналым, егіс егілетін жерді нашарлатып алмау үшін әр жылы әртүрлі егіс егіп отырады. Сонда егістің түрі қайта айналып егілгенше бір танап деп аталады. Совхоз шөп т а н а п т ы ауыспалы егісті барлық бөлімде өндірді, 1951 жылы… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
шом — 1 (Алм., Кег.; Сем.: Аяг., Ақс.; Қ орда, Жал.) жазы, түйенің үстіне артқан зат орнықты орналасу үшін жасалынатын құрал. Түйе беліне жүк батпас үшін қамыстан, қоғадан, не селеуден жұмырлап жасалып, жазыланған немесе қомдалған өркеш арасына… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
айша — үст. Ай сияқты, ай секілді. Біздің жарды көргенше, «Қап, бәлем ай, сені?!» деп, «А й ш а кеміп өлгенше, Тәңір алсын мені» деп (Шәкәрім, Шығ., 254) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
әлібұлық — зат. жерг. Баршылық, жеткіліктілік, игі мұрат, жақсы тұрмыс; әдібұлдық. Өле өлгенше шиеттей балашағаны ә л і б ұ л ы қ қ а жеткізем, қатарынан кем қылмаймын деп тырбынды (С. Оспанов, Бақытты., 20). Алайда өзін, сосын бала шағасын ә л і б ұ л ы қ… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
борыштылық — зат. Борышты болушылық, борышкерлік. Анаға сүйіспеншілік, жарға құштарлық, Отанға, туған топыраққа б о р ы ш т ы л ы қ сезімдерінің бәрі махаббатқа байланысты (Ә. Нұршайықов, Махаб. жырл., 524). Бұл салт ұрпақтарға ата алдында өздерін мәңгі… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
жоқтау — айту. этногр. Қайтыс болған адамның отбасы, ел жұрты алдындағы орны, адамгершілік қасиеттері, өнегелі істері әнге қосылып айтылатын зарлы өлең. Марқұмның әйелі мен қызқырқын, келін кемшіктері үйде қораланып отырып күндіз түні ж о қ т а у а й т а… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
көшелісі — ет. сөйл. Көшелсі. Өмірбақида ешкімге ақыл айтып, к ө ш е л і с і п көрмеген жылқышы жігіт құрығымен жер шұқылап төмен қарады (О. Бөкеев, Өз отыңды., 118). – «Мыңнан түсін білгенше, бірдің атын біл» деп пе еді, аталарымыз! – деп Тайбек к ө ш е л… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
талқы — сөз. жерг. Бір мәселені талқылау, пікір алысу іс әрекеті. – Бала өлгенше шал өлсін. Бала бермейміз, деп, т а л қ ы с ө з д і ң төрелігін, тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйінін бір ақ кесіп айтты (Т.Мәмесейіт, Таудан., 25). Талқы шай. жерг.… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
