шом

1

(Алм., Кег.; Сем.: Аяг., Ақс.; Қ-орда, Жал.) жазы, түйенің үстіне артқан зат орнықты орналасу үшін жасалынатын құрал. Түйе беліне жүк батпас үшін қамыстан, қоғадан, не селеуден жұмырлап жасалып, жазыланған немесе қомдалған өркеш арасына салынатын қарапайым жондық. Түйеге ш о м жасап отырмын (Алм., Кег.). Түйенің ш о м ы н алды (Сем., Ақс.). Ш о м д ы киізден, қоғадан, қамыстан жасайды. Ш о м д ы түйе өркешінің екі жағына қойса, жүк салмағы ш о м ғ а түсіп, түйенің арқасына жүк батпайды (Сем., Аяг.). Жамантік ш о м н ы ң үстіне шығып көз жанарына жас толып, қарасы үзілгенше қараумен болды (Б. Майл., Шығ., ІІІ, 217)

2

(Қ-орда: Сыр., Жал., Арал, Қарм.; Қост., Жанг.; Ақт., Ойыл) бума қамыс. Қамысты ш о м жасап байлаймыз да, қора жасаймыз Қ-орда., Жал.). Ол саздан ш о м тастап өтті. Ол қамыстың бір ш о м ы н тастап кетті Қ-орда., Арал). Колхоз ешкімге ш о м дайындап бере алмайды Қ-орда., Арал). Аудан колхоздары өткен қыста қамыс дайындап алды және оны ш о м буып, құрылыс салатын жерлерге жеткізді (Ақт., Ойыл). Ол кезде біз үйді ш о мн а н буып салушы едік (Қост., Жанг.)

3

(Қост., Жанг.) қора-қопсының айналасындағы көңмен араласып жатқан қоқыр-соқыр. Ш о м н а н биік қып белете (қ.) соғыпты (Қост., Жанг.)