- ақбас
- 11. (Түрікм.: Красн., Тедж., Мары) басын жара қаптап, төсі ісетін түйе ауруы. Биыл а қ б а с п е н ауырған түйе көп болып тұр (Түрікм., Тедж.). 2. (Жамб.: Шу, Жам.) аяғына күш түсіп, тұяғы бүрісе түсетін жылқы ауруы. А қ б а с құндыздықтан түседі де, сол жері іседі (Жамб., Шу). А қ б а с адамда, малда болады (Жамб., Жамб.). 3. (Монғ.) түйе, жылқының тұяғынан жарып шығатын жара. Түйе а қ б а сы н емдегенде үйді айналдырып бақанмен түртеді (Монғ.). [Ақбас – бұзаудың басындағы ауру (В. Рад., Опыт..., 1, 130). Қырғызша ақ баш жылқы аяғында болатын ауру (К. Юд., КРС, 38); түр. ақбасма ауру түрі (катаракта) (Тур.-рус. сл., 1977, 36)]2(Орал, Чап.; Қ-орда, Арал; Көкш.: Щуч., Еңб.) бидайық тәріздес ащы шөптің бір түрі. Кейде оны «тауықбас» деп те атайды. Бұл жерде ешкі а қ б а с жеп күн көреді Қ-орда., Арал). А қ б а с шөбі біздің жақта өседі (Көкш., Щуч.)3(Қ-орда: Арал, Қарм.) ұйтқымалы жаяу боран. Ауық-ауық ішін тартып үйіріп соғып кетсе, ... а қ б а с шаңғытып кетеді (Ә. Нұрп., Курл., 339)
Қазақ тілінің аймақтық сөздігі. - Алматы: « Арыс» баспасы. Ғ.Қалиев, О.Нақысбеков, Ш.Сарыбаев, А.Үдербаев. 2005.