жейде

жейде
(Алм.: Кег., Нар., Шел., Еңб-қаз., Жам., Балқ., Іле; Жамб.: Шу, Мер., Луг., Қорд., Жуа., Тал., Сар.; Талд.: Кир., Керб.; Шымк.: Түлк.,Сайр.; Қ-орда: Сыр., Жал., Қарм.; Ақт., Ырғ.; Қост.: Жанг., Торғ., Семиоз.; Жезқ., Ұлы.; Сем.: Абай, Ақс., Көкп., Аяг., Шұб.; Шығ.Қаз.: Күрш., Ү-Н., Марқ.; Тау., Қош.; Монғ.; Ауғ.; Ир.) ерлердің көйлегі. Қайырма жағалы ж е й д е, тік жағалы ж е й д е л е р болады (Алм., Шел.). Магазинде ж е й д е көп (Алм., Нар.). Келістіріп бір ж е й д е тігіп берді (Алм., Жам.). Ж е й д е м н і ң жеңі ұзын болып кетіпті (Алм., Кег.). Жақсы-жақсы ж е й д е алдым (Талд., Кер.). Менің ж е й д е м жыртылды (Жамб., Жуа.). Маған базардан бір ж е й д е алып кел (Жамб., Тал.). Жаңа тіктірген ж е йд е ң қайда, әкем (Жамб., Қорд.). Ж е й д е м қара құрымдай кірі жуылмас, тым болмаса екі айда бір жуылмас… (К. Әзірб., Шығ., 40). Магазинге ж е й д е н і ң не түрі түсіпті Қ-орда., Сыр.). Баламның ж е й д е с і н і ң төрт ілгегі бар (Ақт., Ырғ.). Бексұлтанның үстінде қалың ж е й д е, бұтында кең шалбар, аяқта алыптың етігіндей қадаубас брезент етік (Ғ. Сл., Кең өріс, 287). Қарағым, сенің ж е й д е ң д і сабынның алқындысымен жудым, ондай сабын жоқ (Қост., Жанг.). Дүниеде ж е й д е, ыстаннан көп нәрсе жоқ (Қост., Семиоз.). Көке, маған ж е й д е әпер (Жезқ., Ұлы.). Мына ж е й д е ыңғайлы тігілген екен (Сем., Абай). Магазинде үлкен, кіші ж е й д е сатылды (Шығ.Қаз., Күрш.). Ішкі-сыртқы ж е й д е, сымды бойыма шақтап кигізді (Монғ.). Бірақ қалай деуге бола ма деген оймен жыртылған қызыл ж е й д е м н і ң жартысын ағашқа байладым (Д. Нав., Тау құп., 76). Кіршігі жоқ кастюмі мен ақ ж е й д е с і жастыққа тән жинақылықты бір адамның басына тән ұқыптылықты ешкім сұрамай-ақ өзі айтып тұр (Ш. Қат., Аз. көз., 5). Ақылбай қарт жаңбырдан су болған ж е й д е с і н ағашқа жайып қойды. Колхозшыларға арнап складқа 42 ж е й д е, 53 сым түсті. Ж е й д е, ішкиім, свитер, фуфайке майдандағы жауынгерлерге жіберуге тиіс («Соц. ең.», 1941, №76). Магазинде колхозшыларға керекті товарлар: қыстық киімдер, ж е й д е, аяқ киімдер түскен («Қыз. жұл.», 1946, №28). Көтер ж е й д е ң д і, кеудеңді аш (М. Құрман., 205). Әйелдерге көйлек, балаларға ж е й д е тігетін материал аз («Ж. өмір», 8.06.1987)

Қазақ тілінің аймақтық сөздігі. - Алматы: « Арыс» баспасы. . 2005.

Игры ⚽ Поможем написать курсовую

Полезное


Смотреть что такое "жейде" в других словарях:

  • жейде — зат. Жұқа матадан тігілген, жеңі, жағасы бар ерлер киімі; көйлек …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • қаптал жейде — (Жамб., Қорд.) еркектер киетін ұзын көйлек. Қ а п т а л ж е й д ен і ң алды ашық, жағасы шапанның жағасындай (Жамб., Қорд.). Шу бойында бұны чал жейде деп те атайды …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • чал жейде — (Жамб., Шу) еркектер киетін ұзын көйлек. қ. қаптал жейде …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • ит жейде — ит көйлек …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • жейделік — сын. Жейде боларлық, жейде тігуге жарарлық (мата). – Сонда қара қазақ ж е й д е л і к қарбас пен кебіндік бөзді қайдан алады (І. Есенберлин, Алмас., 219). Қап қап жүн апарады, ж е й д е л і к мата, шай, секер алып жатыр (Ғ. Сланов, Шұғалы шұғыла …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • сауыт — (Броня) 1) (көне.) садақ, қылыш, найза, т.б. қарулардан қорғануға арналған киім. Ол ұзын темір шығыршықтарды бір бірінен өткізіп тоқылған тордан қысқа жейде түрінде жасалады. Сауыттың дулығасы, бұған қосымша мойынды жабатын жалбағай сауыт пен қол …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • ит көйлек — Жаңа туған балаға кигізетін тігісі сыртына қараған көйлек (жейде). зат. Жаңа туған балаға кигізетін тігісін сыртына қаратқан көйлек …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • сауыт — зат. Садақ, қылыш, найза т.б. осы сияқты қару жарақтардан қорғануға арналған киім. Ол ұсақ темір шығыршықтарды бір бірімен өткізіп тоқылған тордан қысқа жеңді жейде түрінде жасалады. Сауыттың дулығасы, бұған қосымша мойынды жабатын далбағай сауыт …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • сүтқұлақ — зат. бот. Тікен жейде өсімдігін кейде осылай деп те атайды …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • шалбарлану — ет. Жеңіл желпі сырт киім мен жейде көйлектің етегін шалбар ышқырына тығып қою …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»