бұлқыншақ

бұлқыншақ
(ҚХР) жылқы терісінен жасалатын ыдыс. Бұлқыншақты жасау үшін жылқы сойғанда артқы санының терісін шашасына дейін мес қылып бітеу сойып алады. Содан соң терінің көк етімен шелін тазартып, сан жағын арасына шүпірек салып, тарамыспен немесе жылқының құйрық қылымен тігеді. Тігіс бұлқыншақтың түп жағына келеді. Терісінің сирақ тұсына келетін тар жағына лайық ағаштан тығын жасалады да ішіне күл толтырып, тығындап көлеңкеге кептіреді. Әбден кепкен тері қатып көнге айналады. Содан соң күлін төгіп тастап, ыдысты ыстайды, ары қарай ыдысты шаймен жуып, ішіне бірнеше күн ашыған айран құйып қояды, оны «шикі дәмін алу» дейді. Одан кейін пештің құрымын жинап алып, оны суға малып алып, теріні біраз уақыт соған салып қояды. Оны «құрымдау» деп атайды. Содан соң ыдыстың ішіне қайнаған сұйық май құйып, шайқап алып әрі қарай пайдалана беруге болады. Б ұ л қ ы н ш а қ т ы керегенің басына бауынан іліп қоюға болады. Салт атпен жүргенде ердің алдыңғы жағына ілінеді немесе қанжығаға байланады. Жаяу адам иығына асып жүреді. Бұл ыдыс малшы қауымның ыстық күндерде айран, шалап, қойыртпақ құюына мейлінше пайдалы (З. Сәнік., Қаз. тұрм., 50-51)

Қазақ тілінің аймақтық сөздігі. - Алматы: « Арыс» баспасы. . 2005.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Смотреть что такое "бұлқыншақ" в других словарях:

  • бұзғынша кене — зоол. Өсімдік жапырақтарымен, қыбығымен қоректенетін кене тәрізді кішкене зиянкес жәндік …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • артығынша — (Тау., Қош.) артық. Оның жасы қазір сексеннен а р т ы ғ ы н ш а ұзарып қалды (Тау., Қош.) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • жарқыншақ — (Түрікм.: Красн., Ашх., Таш.) сазды жердің жаңбырдан кейін қабыршақтанып жарылуы. Шағылды жердің бір қасиеті ж а р қ ы н ш а қ болмайды ғой (Түрікм., Таш.) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • толқынша — үст. Толқын тәрізді, толқын сияқты. Өрт қабақтағы тақырға соғылып, т о л қ ы н ш а лықсып барып өткен (М.Мағауин, Екі томд., 2, 320) …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • тітіркендіргіш улы заттар — (Раздражающие отравляющие вещества) жұтқыншақ пен көзге әсер ететін (тітіркендіретін) улы заттар. Ұрыста әскерді қалжырату мақсатында қолданылуы мүмкін. Т.у.з ға хлорацетофоненон (жасаурататын у.з.) және адамсит (түшкіртетін у.з.) жатады …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • бидайлық — (ҚХР) ер адамның тамағында болатын арлы берлі қозғалып тұратын шеміршек, жұтқыншақ …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • қазан пышақ — (Қ орда: Арал, Қаз.) қазан қырғыш. Төбеден асып ұшқан көп жарқыншақтық қ а з а н п ы ш а қ т а й бірі жас байланысшының қылша мойнынан қиялай тиді (Ә. Нұрп., Курл., 172) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • сарқыншық — (Сем.: Абай, Шұб.) сарқыншақ …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • чайпалу — (Гур., Маңғ.) шайқалу. Теңіз суы ч а й п а л ғ а н кезде, қайықтар су бетінде тығынша қалқиды (Гур., Маңғ.) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • қойыртпақ — зат. этногр. Ыдыстағы сүтке қыздырылған тас салып пісірген сүт. Қ о й ы р т п а қ қ а тойып алғаннан кейін ол отты сөндірді (Қ.Исабаев, Серт, 76). Бұлқыншақ малшы қауымның ыстық күндерде айран, шалап, қ о й ы р т п а қ құюына мейлінше қолайлы… …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»