Қазақ тілінің аймақтық сөздігі. - Алматы: « Арыс» баспасы. Ғ.Қалиев, О.Нақысбеков, Ш.Сарыбаев, А.Үдербаев. 2005.
ешкімүйіз — зат. астр. Зодиактың он екі шоқжұлдыздың бірі (козерог). Е ш к і м ү й і з шоқжұлдызы желтоқсан айына сәйкес келеді (М. Арын, Бес анық, 123). Е ш к і м ү й і з аспанның оңтүстік жарты шарында орналасқан. Ол жазда және күзде көрінеді (ҚСЭ, 4, 207) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
маң-маң маңырау — (Гур., Маңғ.) қой ешкі маңырауы. Қара нар қарт қарт күйсейді, ала тай шың шың кісінейді, бес ешкі м а ңм а ң м а ң ы р а й д ы (Гур., Маңғ.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ақ — зат. в ет. Бұзаулы сиырда, қозылы қойда болатын жұқпалы, әрі зілді дерт. Мұндай жағдайда малдың сүті тартылып қалады. Егер бір қой а қ болып ауырса, ол қоралы қойға түгел жұғады (Ж. Бабалықұлы, Мал ауруы., 8). Ақ айыл болды. Көп мініліп, арқасы… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қой — зат. астр. Аспан шоқжұлдыздарының бірі. Үркердің үстіңгі жағында тұратын, аса жарық емес қос жұлдыз бар. Оны – Тоқты, Қозы немесе Қ о й, Қошқар деп те атайды (Х.Әбішұлы, Аспан сыры, 151). Қой жасы. этногр. Ер баланың он бес жастан асып, қой… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
өз — жұрты. этногр. Адамның әкесі жағынан есептелетін алыс жақын ағайындары; елі. Туыстық қатынастар жүйесін үш негізгі топқа бөлуге болады: ө з ж ұ р т ы, нағашы жұрты және қайын жұрты (Қаз. этнография., 2, 394). Әрбір адамның үш жұрты болады:… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
үй — ағашы. Киіз үйдің керегесі, уығы, шаңырағы т.б. Ү й а ғ а ш ы н иген Барақтың әрекетін қызықтаған екі жігіт бұндайды бірінші рет көрген (Ж.Ахмади, Айтұмар, 96). Жасалып жатқан бұл ү й а ғ а ш ы Дәулетке арналатын отау қамы (Бұл да). Таңертең… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
Ислам — немесе мұсылмандық (араб. момындық, бағыныштылық) әлемдік ірі діндердің бірі, негізінен Таяу және Орта Шығыс, Солтүстік Африка, Оңтүстік Шығыс Азия елдерінде, сол сияқты ортаазиялық, Солтүстік Кавказ, Закавказье, Татарстан және Башкирия… … Философиялық терминдердің сөздігі
бас — амандық садақасы. Жеке басы үшін берілетін садақа, пітір. Кешкілікті ауызашар, таңертеңгілікті сәресі дейді. Ораза уақытында мұсылмандар семьясының әрбір басына б а с а м а н д ы қ (пітір) с а д а қ а с ы н төлейді (Ана тілі, 26.04.1990, 6). Бас… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
құтпан — I зат. м и ф. Қойдың ең асылы (жақсысы). Бұрынғы бақташы қазақ көшпелі тірлігінде арман еткен: түйеде – «жампоз», жылқыда – «тұлпар», сиырда – «тыңжы», қойда – «қ ұ т п а н», ешкіде – «келепан» десе, итте – «құмай», адамда – «алып», ал қасқырда – … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
тері — бұлау. Теріге орап, терлетіп емдеу. Жел құз ұстаған, суық тиген адамға т е р і б ұ л а у, құм бұлау жасалады (Қаз. этнография., 1, 274). Теріге салу. Ауыру адамды, жаңа сойылған қойдың (ешкінің) терісіне орап, ауруынан сауықтыру. Ертеде қазақ… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
