Қазақ тілінің аймақтық сөздігі. - Алматы: « Арыс» баспасы. Ғ.Қалиев, О.Нақысбеков, Ш.Сарыбаев, А.Үдербаев. 2005.
қара — азық. Астық д.м. Соғыс зардабын елдің дендеп түсіне бастағаны да биыл жаз: қант шай, қ а р а а з ы қ т ы ң көзі кеміді (Ә.Сарай, Атырау, 310). Қара ала қаз. Қаздың қара ала түсті бір түрі. Көл бетін жапқан қ а р а а л а қ а з бен қасқалдақ,… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
су — I Суасты наны. п е р и ф р. Борық. Мәселен, жалпақ жапырақты қоғаны алайық. Оның тамырында (борығында) қант пен крахмал көп. Оны «с у а с т ы н ы ң н а н ы» деп те атайды, өйткені қоғаның борығын отқа пісіріп жеуге болады, әрі ол керемет тәтті ау … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
летр кесе — (Рес., Омбы; Көкш.: Щуч., Еңб.) үлкен кесе, сапар аяқ. Шымкент облысының кейбір аудандарында керден кесе, Орынбор қазақтарында түйе кесе, Шу бойы қазақтарының тілінде жанан//жәнен, Ұлытауда сапар кесе, Қарақалпақ қазақтарында көкнәрі … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қорқай — зат. жерг. Ақан ау. Ертеде, жас кезінде, жаз бойы талай дауылдарға, қыс бойы қ о р қ а й м е н ығысқа ұшырап, Бакуден шығыпты (С.Хайдаров, Теңіз самалы, 31). Солтаң басқан бишара әке болса, қыс қ о р қ а й, жаз жәркеуде қазақорыстардың ақаны мен… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қылқи-әле — зат. жерг. Түйенің бір түрі: мойны ұзын, бойы аласа келеді. Нар түйені алсақ, бұл да негізінде екі түрге бөлінеді. Бірінші түрін – қ ы л қ и ә л е деп атайды. Мойны ұзын, бойы аласа келеді, тұрқы да шамалы, өркеші жоқтың қасы, өзі өте жүрдек… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
бие байлау — Қымыз ашыту үшін желіге құлынды байлап, бие сауу. Биені іріктегенде алдымен тұқымына көңіл бөлу керек. Мысалы, таза тұқымды мініс жылқысы мен ахал теке биенің сүті аз, буденный жылқысы мен қазақы жылқының будан биелерінің сүті көп (тәулігіне 15… … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
белорус — I зат. Белорус мемлекетінің негізгі халқы. Қойтас аймағында мотор жүрегін соқтырып, қырманды қыздырып, шаруашылықты өршітіп жатқан жұрттың бірі орыс, бірі қазақ, бірі татар, бірі б е л о р у с, ингуш, чечен, болғар, тіпті сыған да жүр осылардың… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
желеңді — сын. Желең (халат), киген, желеңі бар. Дәрігер десе, аза бойы қаза болып, ақ ж е л е ң д і н і ң маңайына бармайтын (Балдырған, 1975, №8, 18) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
тақыр — I үст. Мүлде, бүтіндей, біржолата. Қоржындағы шытырлаққа не қой құйрығына емес, жаман тоңмайға бөктірген шамалы жент т а қ ы р таусылды (М. Мағауин, Аласапыран, 101). II Тақыр алаша. сөйл. Түксіз алаша. Т а қ ы р а л а ш а тоқу немесе тақыр кілем … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
талап — қойылды. Талап етілді, орындалуын қалады. Әр халықтың ойына сай бойы бар Бойсызға да қатал т а л а п қ о й ы л ар. Қазақ тілі – қазақ халқы деген сөз, Тілін қорғай алмаған ұлт жойылар (М.Шаханов, Мәңгүрт., 44). Талап мерзімі. з а ң. Талапкердің… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
