шүй

1

(Қ-орда: Сыр., Жал.; Ақт.: Ойыл, Ырғ., Қараб.; Қост., Жанг.) айдалған жердің арасында жол қалған жер. Жыртылмай қалған жер. Жерді ш ү й қалтырмай жыртуға тырысу керек деп бастық тәртіп беріп кетті Қ-орда., Сыр.). Ш ү й қалдырмай айда, әйтпесе маған бер, жерді мен айдайын (Қост., Жанг.). Сейтжанды жақсы тракторшы деседі, жерді жыртқанда ш ү й қалдырмаса керек (Ақт., Қараб.). Көптеген қолхоздарда пар мен зябь соншама тайыз және ш ү й өңделді (Ақт., Ойыл). Біз жерді ш ү й тастамай айдаймыз (Ақт., Ырғ.). Тырмашы жерді ш ү й қалдырып тырмалаған («Соц. ауыл», №36, 1941). Егінді оруда ш ү й қалдырмау МТС директорларына және ауыл совет, колхоз председательдеріне міндеттелсін («К-з жолы», №33, 1942). Кей жерлерде бұл сөз ши деген үлгіде айтылады

2

(Қост., Жанг.; Ақт., Ырғ.) өгіз қамыттың бір жағына кигізетін темір таяқша. Өгіз жеккенде қамытты өгіздің мойнына ш ү й м е н бекітеді (Ақт., Ырғ.)

3

(Қарақ.) темір шеге

4

(Қарақ.) арба дөңгелектерін ұстап тұру үшін бөліктің екі ұшына сұғылатын темір. Қаладан қайтып келе жатқанда арбасының ш ү й і түсіп қалып қойыпты, қайтқан арбалардың ш ү й і шүйіне қағысты (Қарақ.). Арбаңды бір рет бергенде, арбаңның ш ү й і сына ма? (Қарақ.)