там

1

(Ауғ.; Ир.; Түрікм.: Красн., Бекд., Жеб., Небид., Ашх.; Жамб.; Шымк., Сайр.; Сем.: Шұб., Ақс., Көкп.; Тау., Қош.; Қ-орда: Шиелі, Сыр., Жал., Қарм.; Алм.: Жам., Нар., Кег.; Шығ.Қаз., Глуб.; Қарақ.; Өзб., Ташк.) қолдан құйған балшықтан, кірпіштен салынған үй. Осы колхоздың адамдары түгелдей дерлік шипрлі т а м салуда Қ-орда., Сыр.). Бұл т а м н ы ң салынғанына 30 жылдай болды (Шымк., Сайр.). Тауық құсқа ұшу жоқ, Т а м үйлерге көшу жоқ (Мақал). Биыл тоқал т а м салып алдық (Алм., Жам.). Қызыл кілем терезесі сығырайған тоқал т а м н ы ң ішінде көздің жауын алып айналаға сиқырлы сәуле шашып, құлпырып тұратын болды (“Мәд. ж. тұрм.”, 1983, №6, 20). Ешекке мүйіз бітсе, егесін сүзер, түйеге қанат бітсе, т а м ы ң д ы бұзар (Өзб., Ташк.)

2

1. (Ақт., Ырғ.; Орал: Чап., Жымп.; Қост., Жанг.) мола, зират, бейіт. Кешегі өлген Тәжімбеттің көрін т а м н ы ң ішінен қазып қойдық (Қост., Жанг.). Бұл Берғалидің ата-бабасының моласы, т а м д а р ы (Б. Майл., Таңд. шығ., ІІІ, 70). Баян сұлу керуенге жарлық қылды, т а м тұрғызған кісіге тиемін деп, Қыздың айтқан жарлығын керуен білді, 40 күнде Қозекемнің т а м ы н қылды (Қозы-Көрпеш-Баян сұлу). Там қабырға, дуал (М. Қашқ., ІІІ, 172). Тамның төрт құлақты там, шошақ там сияқты түрлері бар. 2. (Рес., Орын.) мола сыртындағы қорған. Бұл жерде т а м д ы көбінесе тастан салады (Орын., Бөр.)

3

Қ-орда., Арал) мол, көп. Ақылы т а м – ақылы мол. Ол деген ақылы т а м адам еді ғой Қ-орда., Арал)