сырқынды ақшулан — (Сем., Абай) әккі, тәжірибелі, қу. Мынау түлкі жас емес, с ы р қ ы н д ы а қ ш у л а н көрінеді (Сем., Абай). Бірақ түлкі қартаң тартқан, с ы р қ ы н д ы а қ ш у л а н екен (М. Әу., Абай жолы, 620) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
сыр — I ет. сөйл. Ысыр. Алдындағы ойыншықтарын с ы р ы п тастап, жылай салды (Қазақ, 20. 11, 2010). II Сыр сүлейі. Сырдың атақты ақын жыраулары д.м. Асқар ақындығында ежелгі с ы р с ү л е й л е р і салып кеткен жыр дәстүрлері айрықша аңғарылады (Қаз.… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
ақсырғақ — зат. бот. Орман арасында, шалғынды жерлерде өсетін көпжылдық шөп. Жапырақтары ірі, тамыр сабағы жуан. Ақ түсті шашақбас гүлі болады (Аймақ. сөзд., 41) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
рентген — сәулесі. физ. Көзге көрінбейтін, ең қысқа толқынды сәуле. Ең қысқа толқынды сәлелер 1 нмден төменгілері р е н т г е н с ә у л е л е р і, ал толқын ұзындығы 380 нм ден 10 нм ге дейінгі сәулелер ультракүлгін, 1 нм ден 780 нм ге дейін ұзындықтағы… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
дерт-дербезе — (Монғ.) ауру сырқау, індет. Ол малдың түрлі д е р т д е р б е з е с і н айықтыруға, орынсыз шығынды азайта түсуге аз да болса үлесін қоса бастады («Ж. өмір», 14.11.1983). Малдың әр түрлі д е р т д е р б е з ег е шалдығуы, ана малдың іш тастауы,… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
жауырынтақ — 1 Қ орда., Арал; Монғ.) иініш. Ж а у ы р ы н т а қ салмаған көйлектің арқасы тез кетеді Қ орда., Арал). Палуандар күрескенде, кеудесіне жеңді ж а у ы р ы н т а қ пен мықынды шолақ шалбар киіп күреседі (Б. Кәм., Мон. қаз. салт дәс., 50). қ.… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
саңылтыр — (Қ орда: Сыр., Жал., Қаз.) қырқынды, сақ (қ.), кәшек (қ.). Жақсы шөптен с а ң ы л т ы р да аз қалды Қ орда., Жал.). Нузарды қойды қамап салып кісен, Астына шөп, с а ң ы л т ы р төсеп пішен (Рүс. дас., 102). Қар астында қалған азын аулақ с а ң ы л … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
көз — … 2. Аттың шашасының жоғарғы жағына сіңір мен сүйектің арасына жиналған сары су. «К ө з» екі қалтадан тұрады. Томпайған ісікке үшкір бізді тықсаңыз сары су ағып кетеді (Алматы ақшамы, 13. 11. 1991, 3). Көз аңғалағы. Көз орналасқан бас сүйек… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі