суыру

(Шымк., Түлк.; Жамб.: Мер., Қорд., Шу, Жуа., Мойын.; Ақт.: Ырғ., Қараб., Жұр.; Гур., Маңғ.; Сем.: Абай, Шұб.; Түрікм., Таш.) астықты желге ұшырып тазалау, қызылдау. Бидайды с у ы р ы п жатыр (Шымк., Түлк.). Азғана бидай қалды, с у ы р ы п тастайық (Жамб., Шу). Қырмандағы астықты с у ы р ы п, тазалап жөнелтеді (Ақт., Қараб.). Үюлі тұрған егінді күрекпен желге с у ы р а м ы з (Гур., Маңғ.). Олар бүгін бидай с у ы р а т ы н болып келісті (Сем., Шұб.). Үйге шөп-шарымен келген бидайды с у ы р ы п, үлкен қаптарға қаптап, ағаш үйге жиып қойдық (Түрікм., Таш.). 2. (Гур., Есб.) алу, босатып алу. Біз ауды ерте тұрып с у ы р а м ы з (Гур., Есб.). 3. Қ-орда., Арал) жел тұрып, жер топырағын шаңдату, топырақ борау. Бүгін жел қатты болды ғой, топырақ қатты с у ы р д ы ғой Қ-орда., Арал). [Ертедегі түркі сөздіктерінде: савур жел соғу, үрлеу (А. Бор., ЛСТ, 257); өзб. совурмо желге ұшырып тазалау (Узб.-рус. сл., 1959)]