қырмантүп

1. (Жамб.: Мер., Шу, Луг.; Жезқ., Ағад.) қырмандағы бидайды қаптап алған соңғы жағында қалғаны. Екі кісі ортақ болса, қ ы р м а н т ү п т і астықты айдап, суғарған кісі алады. Қ ы р м а н т ү п т і сұрап келгендерге де береді (Жамб., Шу). Қырманда жерде қалған астықты күрек басымен балаларға үлестіріп береді, осыны қ ы р м а нт ү п дейді (Жезқ., Ағад.). 2. (Алм., Жам.; Жамб., Қорд.) құдайы ретінде берілетін қырманда қалған астық, дән. Қ ы р м а н т ү пт і келесі жылы да өнімді мол алайық деген діни сеніммен береді (Алм., Жам.). Қ ы р м а нт ү б і н маған беріңдер (Жамб., Қорд.). 3. (Гур., Маңғ.) қарып-қасерге беретін садақа, ұшыр. Қырманды біткен соң қ ы р м а н т ү п береміз (Гур., Маңғ.). 4. (Қ-орда: Жал., Сыр., Қарм.) қырмандағы астықты қызылдап болған кезде сұралатын ырым, берілетін үлес. Қ ы р м а нт ү п деп сұрайтын ырым да болушы еді Қ-орда., Жал.)