қызыл — I зат. г е о г р. Топырағы, тасы қызғылттау жер. – Жоқ, сері аға, адасып кетерсіз, бұл арада шоқ қ ы з ы л д а р көп, бір бірінен айнымайды (С.Жүнісов, Ақан сері 2, 303). Ол «Бұзау өлген» қ ы з ы л ы н а шыға беріп, бұйдасын іріккен… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
құмдақтас — зат. Түрлі минералдардың ұсақ бөлшектерінен тұратын жыныс. Қ ұ м д а қ т а с ақ, сұр, сары, қызыл түсті болуы мүмкін (Терминол. анықт., 6, 202) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
лағыл — ар. зат. Сәнге жұмсалатын қызыл түсті асыл тас. ир. зат. Сәнге жұмсалатын қызыл түсті асыл тас … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
қара — азық. Астық д.м. Соғыс зардабын елдің дендеп түсіне бастағаны да биыл жаз: қант шай, қ а р а а з ы қ т ы ң көзі кеміді (Ә.Сарай, Атырау, 310). Қара ала қаз. Қаздың қара ала түсті бір түрі. Көл бетін жапқан қ а р а а л а қ а з бен қасқалдақ,… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қына — зат. Қына өсімдігінен алынатын сарғыш қызыл, қызыл қоңыр түсті бояу. зат. Топырақ бетіне, ағаш пен тасқа қабыршық тәрізденіп жабыса өсетін, қабық тәрізді өсімдік … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
қау — 1 1. (Шымк., Қызылқ.) үйілген шөптің я бау бақшаның айналасына салынған қоршау. Шөп айналасына қ а у жасалды (Шымк., Қызылқ.). 2. (Шымк.: Түлк., Сайр.) талдан, шыбықтан жасалған қора. Қойлар түнде қ а у ғ а қамалады (Шымк., Түлк.) 2 (Шымк.,… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
пироп — зат. мин. Алмас бар жерде кездесетін қызыл түсті тас. Мына қызыл тастарды п и р о п деп атайды. П и р о п алмастан егіздің сыңарындай бір де ажырамай қатар жүреді. П и р о п кездессе, алмасты іздей беруге болады (Білім және еңбек, 1985, №10, 34) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
боқат — … Балқыған темірдей қыпқызыл б о қ а т тас қабырғаға найзадай қадалып, тас еденген ұсақ ұсақ жұлдыздай шашырап түсті (Ғ. Мүсірепов, Оян. өлк., 209). Оттан екі тарау бұлақ ақты, бұлақтың бірі – шойын, бірі – б о қ а т (Ғ. Мұстафин, Жиырма бес, 28) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
үйтас — зат. көне. Қайтыс болған адамның басына тастан қалап тұрғызылған ескерткіш. Тас мүсіндермен байланысты естелік құрылыстың бір тобы дың, ү й т а с деп аталады. Қай жерде тас мүсін көп болса, ол жерде дың, діңгек, ү й т а с та жиі кездеседі… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
зиянды сәулеге шалдығу — (Световое излучение) ядролық жарылыс кезінде жарқылды аумақ немесе отты шар түрінде шығатын, көрінетін, ультракүлгін және инфрақызыл сәулелердің қуатты тасқыны. 30 мың т ядролық оқ дәрі әуеде жарылғанда жарқылды аумақтың диаметрі 600 700 м ге, ал … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу