ақиыр — Қ орда., Арал) ақырет. Бәрі жазылған, а қ и ы р д а болатын іс қой Қ орда., Арал) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
шалғай — зат. Киім етегінің екі аралығы. зат. ауыс. Мұрт жебесінің ұш жағы. үст. Алыс, қашық, қиыр шет … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
ақ иық болу — 1 (Қ орда: Арал, Қаз.) жария; таныс болу. Бірақ Сатаев та, Қожақаев та жартымды ешнәрсе айта алған жоқ, ұзақ қиыр айтыла айтыла а қ и ы қ б о л ғ а н факт («Соц. Арал», 15.07.1943) 2 (Қ орда: Қарм., Сыр.) шаршау, қажу. Жұмыста а қ и ы қ болуға… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қайыр-шиыр — 1 (Гур., Маңғ.) құмға шығатын талдың түрі. Қ а й ы р ш и ы р сабау мықты болады (Гур., Маңғ.) 2 (Гур., Маңғ.) қиыр шиыр … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қыңыратқу — қыңырлану. Қиырға тартса қ ы ң ы р а т қ ы п қырыма алмай кетейін (Т. Ахт., Шыр. сөнб., 209). Оспанның былай өзгеруіне Дархан да аң таң, есейген соң ес кірейін деген шығар» – деп қ ы ң ы р а т қ ым а й емес – жарқын сөйлесе бастаған (О. Бөк., Өз… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ат — I зат. Тоғызқұмалақтағы жүрілетін ұяны «ат» деп атайды (Ө. Жолымбетов, Айгөлек, 49). II Ат айналғысыз. Жиі отырған, өте тығыз орналасқан. Атақты рулары – қалың Қаржас, а т а й н а л ғ ы с ы з Айдабол, Күлік, Тұмар (Н. Баяндин.., Дала., ). Ат арба … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
бас — амандық садақасы. Жеке басы үшін берілетін садақа, пітір. Кешкілікті ауызашар, таңертеңгілікті сәресі дейді. Ораза уақытында мұсылмандар семьясының әрбір басына б а с а м а н д ы қ (пітір) с а д а қ а с ы н төлейді (Ана тілі, 26.04.1990, 6). Бас… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
жұмырлық — … 2. ауыс. Берекебірлік, татулық. Серікбай залың өрде жүр, Қиыр шалғай жерде жүр. Береке бірлік қыла алмай, Ж ұ м ы р л ы қ т а н кенже жүр (А. Үлімжіұлы, Шығ. жин., 2, 357) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
жыланшық — I зат. мед. Көз ауруы. Жас кезінде оның көзіне ж ы л а н ш ы қ (ауру) шығып, бір көзі тыртық боп біткен (Ана тілі, 06. 06. 1991, 8). II сын. Иір қиыр, ирелең ирелең. Қапталдағы ж ы л а н ш ы қ сай табанынан жұқана көгеріш жылт ете түседі де,… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
жылауық — тал. Талдың жас өркендері жерге салбырап, төгіліп тұратын бір түрі. Сөйтіп, мынау жайқалып тұрған шырша, арша, емен, қарағай, қайың, ж ы л а у ы қ т а л секілді ағаштардың ұрығы сонау алыс Қиыр Шығыстан, Қырымнан әкелінген (О. Сәрсенбай, Шығ., 5 … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі