абдыра

(Алм.: Кег., Нар., Жам.; Жезқ., Ағад.; Павл.; Көкш., Қ-ту; Рес., Омбы; Монғ.; Жамб.: Шу, Қорд.) үлкен ағаш сандық. Үйде бір айбат а б д ы р а м бар (Алм., Нар.). А б д ыр а д а ғ ы жейдемді алып берші (Алм., Жам.). А б д ы р а ғ а киім көп кетеді (Көкш., Қ-ту). Ескі а б д ы р а н ы ақтарып, кемпір Рабиғаның тәуір киімдерін әперген боп жатыр (Б. Майл., Шығ., В, 239). Кішкене ғана қараша үй, төрінде бір-екі ескі а б д ы р а (Б. Майл., Шығ., III, 234). [Қырғызша абдыра үлкен жәшік, үлкен сандық (К. Юд., КРС, 18); тув. аптара не аптыра сандық (Рус.-тув. сл., 1980, 572); хақ. абдыра қобдиша (кішкене сандық, сандықша) (Хак.-рус. сл., 1953, 13); монғ. авдар кебеже, сандық (Монғ.-қаз. сөз., 1954, 13); қалм. авдр сандық (Рус.-калм. сл., 1964, 693); тұнғыс-маньч. тілдерінде абдора сандық, жәшік. Осы тұлғалы сөз (абдари) парсы тілінде де кездеседі, мағынасы – саквояж (қол сумка) (Пер.-рус. сл., 1, 1983, 35). Әрине, бұларға монғол не түркі тілдерінен ауысқан. Сөз төркінін тұнғұс-маньчжур тілдерінен деп шамалаймыз. Өйткені маньчжур тілінде абдари моо тіркесі емен тұқымдас ағаш атауын береді (ССТМЯ, I, 1975, 5). Алғаш кебеже, сандық сияқты нәрселер осы ағаштан жасалып, кейін абдари атауы сол ағаштан жасалған затқа көшкен тәрізді. Мұнда сол тілде ағаш мағынасын беретін моо сөзі түсірілген]. қ. әбдірә.