арыс

арыс
1
(Монғ.) жігіт. Ау, той болған соң а р ы с бар, Алуан-алуан жарыс бар. Әліңе қарай жүгіріп, Озғандарың бәйгеңді ал (М. Құрман., 166)
2
(Орал: Казт., Қара.; Қар., Шет; Қост.: Жанг., Аман.) арбаның бел ағашы. Жүкті көп салма, арбаның а р ы с ы нашар (Орал, Қара.). Күн құлақтанса, күрегіңді сайла, Ай құлақтанса, а р ы с ы ң д ы сайла (Қост., Жанг.). Мынауыңның а р ы с ы осал екен (Қар., Шет). Аумағы үш қанат үйдей апанның бетіне екі арбаның а р ы с ы н жапқан (Ғ. Мұст., Дау. кейін, 9)
3
(Көкш., Қ-ту; Рес., Омбы; Павл., Ерт.; Қост., Об.) жетек. А р ы с сынса, атты тоқтата салып, тез тоғару керек (Көкш., Қ-ту). Арбаның а р ы с ы емес, белағашы, Ауылымның жиналыпты кәрі-жасы, Сайрайын сайра десең бұлбұл болып, Әйелдер маған таман қараңдаршы (Б. Майл., Шығ., II, 254). [Түрікше арыч (Тур.-рус. сл., 1977, 62); қалм. арш (Рус.-калм. сл., 1964, 381)]
4
(Гур., Маңғ.) ата, ру. 6 а р ы с жары, 9 а р ы с тоқсанбай, 8 а р ы с адай деп айтылады (Гур., Маңғ.)
5
(Жамб.: Шу, Қорд., Мер., Луг.; Қар., Қарқ.) топқа түсіп айтысу. Мен өмірімде екі рет а р ы с т ы м (Жамб., Қорд.). Аузын ашса, сөзі фонтанша атқыған, талай а р ы с қ а түскенде, қиыннан жол тапқан қарт бұл жолы ыңырануы көп (Ғ. Мұст., Көз. көр., 84)
6
(ҚХР) сусар тұқымдасына жататын аң. Ақкіс деп те аталады

Қазақ тілінің аймақтық сөздігі. - Алматы: « Арыс» баспасы. . 2005.

Игры ⚽ Нужен реферат?

Смотреть что такое "арыс" в других словарях:

  • АРЫС — горько соленое самосадочное озеро в Казахстане, в западной части пустыни Бетпак Дала. 173 км² …   Большой Энциклопедический словарь

  • Арыс — У этого термина существуют и другие значения, см. Арыс (значения). Город Арыс Арыс Герб …   Википедия

  • Арыс — река в Сыр Дарьинской области, правый приток р. Сыр Дарьи. А. берет начало с южных склонов южной оконечности хребта Кара тау там, где этот последний соприкасается с Таласским Алатау, и, направляясь сначала на ЮЗ, а затем под прямым углом к СЗ,… …   Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона

  • Арыс — горько солёное самосадочное озеро в Казахстане, в западной части пустыни Бетпак Дала. Площадь 173 км2. * * * АРЫС АРЫС, горько соленое самосадочное озеро в Казахстане, в западной части пустыни Бетпак Дала. 173 км2 …   Энциклопедический словарь

  • Арыс (река) — У этого термина существуют и другие значения, см. Арыс (значения). Арыс Характеристика Длина 378 км Площадь бассейна 14 900 км² Расход воды 46,6 м³/с Водоток …   Википедия

  • Арыс —         горько солёное самосадочное озеро в западной части Бетпак Дала, в 140 км на С. В. от г. Кзыл Орда в Кзыл Ординской области Казахской ССР. Площадь 146 км2. Питание осуществляется за счёт источников, выходящих на берегах и со дна озера …   Большая советская энциклопедия

  • арыс — зат. Үйдің төбесін жапқан өрімдерді көтеріп тұратын көлденең ағаш; бел ағаш. зат. Арба шананың көлік жегетін қос жетегі, тәртесі. зат. Сусар тұқымдасына жататын жыртқыш аң, ақкіс. зат. бот. Қара бидай …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • қарыс — зат. Бас бармақ пен шынашақтың аралығымен өлшенетін ұзындық өлшемі …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • арыс ағаш — (Жамб., Шу) шанақты ұстап тұратын ағаш …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • қарыс — Қ орда., Қарм.) ерте кезде пайдаланылған түйе немесе қой жүнінен жасалған киім атауы …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»